EÜ’de “İklim Değişikliği ve Türkiye Çalıştayı” başladı
Prof. Dr. Türkeş, “İklim değişiklikleri ile birlikte doğa olaylarını dikkate almalıyız”
Zeynel Yapıcı-Simge Arıcan
Ege Üniversitesi (EÜ) Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü ile Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi iş birliğinde “İklim Değişikliği ve Türkiye Çalıştayı” düzenlendi. Çalıştaya farklı disiplinlerden akademisyenler, öğrenciler ve sivil toplum kuruluşları katıldı.
EÜ Güneş Enerjisi Enstitüsü’nden Dr. Fulya Aydın Kandemir’in moderatörlüğünü yaptığı “Küresel İklim Değişikliği ve Türkiye’de Ekstrem (Aşırı) İklim Olayları ve Afetleri” adlı oturumda Prof. Dr. Murat Türkeş “Türkiye’nin Hortum Klimatolojisi ve 11 Şubat 2021 İzmir-Çeşme Hortumu’nun Sinoptik Meteorolojik Çözümlemesi” sunumuyla katılımcılara önemli bilgiler aktardı.
Hortumun tanımından ve oluşumlarından bahseden Prof. Dr. Murat Türkeş “Hortumlar aslında iyi gelişmiş derin bir konvektif fırtına bulutunun tabanından siklonik bir sirkülasyonla birlikte yeryüzüne ulaşan küçük ama şiddetli ve derin bir alçak basınç alanının çevresinde hızla dönen hava sütunlarıdır. Hortumlar gök gürültülü fırtınaların ürünüdür. Çoğu, süper hücre fırtınaları gibi şiddetli orajlardan kaynaklanır. Çok yaygın olmamakla birlikte Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde kendi enerjisini ciddi düzeyde üretmiş çok nemli ve sıcak havanın içinde gelişen hava kütlesi orajları da ender olarak daha küçük ölçekte hortumları oluşturabiliyor” dedi.
“Küresel iklim değişikliği, hortum oluşumunu destekleyebilir”
Dünyadaki fosil yakıtların kullanımının artması ile birlikte küresel olarak meydana gelen, iklim değişikliğinden bahseden Prof. Dr. Türkeş, “Hızla ısınmakta olan Akdeniz Havzası’nda ve Türkiye’de hortum olaylarının oluşma sıklığı ve alansal dağılışı giderek artmaktadır. Şiddetli Hava Avrupa Merkezi’nin tüm Akdeniz ve Avrupa ülkeleri için topladığı ve doğrulamasını yaptığı hortum olayları verilerine göre, geçen yaklaşık son 10 yıllık dönemde gözlenen hortum sayısı, ondan önceki 10 yıllık dönemde gerçekleşen hortum olayı sayılarından daha fazladır. Başka bir deyişle, son 10 yıllık dönemde hortum olaylarının sıklığında önceki yıllara göre belirgin bir artış söz konusudur. Küresel iklim değişikliği nedeniyle artan yüzey ve atmosfer sıcaklıklarının, buharlaşmayı ve atmosferdeki su buharı içeriğini arttırması sonucunda gelecekte konvektif kararsızlık ya da konveksiyon artabilecektir. Bunun sonucunda özellikle daha fazla yoğuşma, gizli ısının açığa çıkması, hava kütlesi orajlarının ve süper hücre fırtınalarının hortum oluşturma kapasitelerinin kuvvetlenmesi beklenebilir” diye konuştu.
“İzmir hortumu uzun yıllar hatırlanacak”
İzmir’in Çeşme ilçesinde 11 Şubat 2021 tarihinde meydana gelen hortumun oluşum sürecini ve oluşma nedenini, tüm bölgeyi ele alarak detaylı bir şekilde açıklayan Prof. Dr. Türkeş “11 Şubat gecesinde meydana gelen İzmir hortumunun oluştuğu anda, aynı zamanda birkaç gündür Akdeniz ve Balkanlarda etkili olan bir Akdeniz siklonunun soğuk cephesine hızlı bir geçişi oldu. Bu soğuk cephe geçişi sırasında yerel topoğrafyanın da etkisiyle sağanak yağışlı, gök gürültülü, şimşekli ve fırtınalı hava şiddetli bir dolu fırtınasına ve yıkıcı bir hortum olayına dönüştü. Evlerin çatıları uçtu, arabalar ters döndü, işletmeler büyük hasar aldı ve insanlar manevi olarak da çok etkilendi, dolayısıyla İzmir hortumu, yarattığı etki ile uzun yıllar hatırlanacak. Özellikle iklim değişiklikleri ile birlikte doğa olaylarını dikkate almalıyız. Kentsel düzenlemeyi, bölgenin göllerini, derelerini, ormanlarını koruyarak doğal afetlere karşı dayanıklı hale getirmeliyiz” dedi.
Prof. Dr. Türkeş oturumun sonunda katılımcıların sorularını yanıtladı.
