Ege Üniversitesinde “Lisansüstü Eğitimde Disiplinlerarasılığın Geleceği Çalıştayı” sonuçları açıklandı
Ege Üniversitesi (EÜ) Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Yılmaz Tonbul’un yürütücülüğünde, TÜBİTAK 3005 Projesi kapsamında düzenlenen “Lisansüstü Eğitimde Disiplinlerarasılığın Geleceği Çalıştayı” tamamlandı. Sağlık, Sosyal, Fen ve Eğitim Bilimleri Enstitülerinin üst yönetimleri ile farklı disiplinlerden öğretim elemanlarının katılımıyla gerçekleşen çalıştayda, disiplinlerarası lisansüstü programlara yönelik mevcut durum ve geleceğe ilişkin öneriler ele alındı.
Prof. Dr. Yılmaz Tonbul, “Çalıştay öncesinde, yanıt aranacak sorulara dair ulusal ve uluslararası düzeyde farklı veri toplama araçlarıyla elde edilen bulgular özetlenerek katılımcılara sunuldu. Çalıştayda her oturum, belirli sorular etrafında yapılandırıldı. Bu sorulardan bazıları şu şekildeydi. Lisansüstü eğitimde disiplinlerarasılık gerekli mi? Neden? Hangi disiplinlerarası programlara ihtiyaç duyuluyor? Lisansüstü programlara başvuru sayılarındaki azalışın sebepleri nelerdir ve bu sayı nasıl artırılabilir? Disiplinlerarası programların yaygınlaştırılmasında karşılaşılan sorunlar nelerdir? Bu programlarda etkili öğretimsel ve danışmanlık uygulamaları neler olmalıdır? Katılımcılar, disiplinlerarası programların gerekliliğini üç ana başlık altında ifade ettiler. Karmaşık sorunlara çözüm üretme ihtiyacı, akademide dönüşüm gereksinimi ve akademik kariyere ve bilimsel üretime katkı sağlama. Klasik disiplin sınırlarının ötesine geçen, çağın değişen bilimsel, toplumsal ve teknolojik gereksinimlerine yanıt verebilecek yeni nesil program önerileri sunuldu. Sağlık ve temel bilimlerin, mühendislik ve sosyal bilimlerle bütünleştiği, güncel sorunlar (örneğin şiddet) etrafında temellenen disiplinlerarası programlar dikkat çekti. Disiplinlerarası programların yaygınlaştırılmasında yapısal, yönetsel ve kültürel engellerin bulunduğu ifade edilirken, öğrencilerin sadece bilgi alıcısı değil, bilgi üreticisi ve sorun çözücü konumuna gelmelerinin önemi vurgulandı. Öğretimsel etkinliklerde çeşitliliğe ve uygulama odaklılığa dikkat çekildi. Geleneksel didaktik yaklaşımın yerine aktif eğitim, dönüştürücü öğrenme, sanayi ile entegre dersler, sektörel ihtiyaçlara yönelik tez çalışmaları, iş-staj protokolleri gibi uygulamaların daha etkili olduğu belirtildi. Uluslararasılaşmanın önemi vurgulanarak, yurt dışı araştırma fonları, öğrenci hareketliliği ve akademik iş birliklerinin artırılması gerektiği dile getirildi” diye konuştu.
“Önemli Çıktılar Elde Edildi”
Tez süreçlerinde önerilen çift danışmanlık sistemi ve disiplinlerarası jüri yapılarının öğrencilerin daha geniş bir perspektif kazanmasını sağladığının belirlendiğini söyleyen Prof. Dr. Yılmaz Tonbul, “Ancak bu yapının işlerlik kazanabilmesi için danışmanlık kapasitesinin güçlendirilmesi gerektiğine işaret edildi. Katılımcılar, disiplinlerarası danışmanlığın yalnızca akademik bilgi değil, aynı zamanda güçlü iletişim ve koordinasyon becerileri gerektirdiğini ifade ettiler. Başvuru sayılarındaki düşüşe dikkat çekilen çalıştayda, bu durumun ekonomik zorluklar, istihdam garantisi eksikliği ve yeni kuşak öğrencilerin değişen beklentileriyle ilişkili olduğu belirtildi. Bu düşüşü tersine çevirebilmek için öğretimsel çeşitliliğin artırılması, tanıtım stratejilerinin güçlendirilmesi ve burs olanaklarının geliştirilmesi gerektiği ifade edildi. Sektörden kopuk bir lisansüstü eğitimin, tez niteliğini olumsuz etkileyebileceği belirtilirken; sanayi iş birlikli, patentle sonuçlanan tez projelerinin üretime ve ülke kalkınmasına katkı sunacağı vurgulandı. Bu bağlamda, sorunlara çözüm odaklı yaklaşımın önemi bir kez daha dile getirildi. Disiplinlerarası programların ülke kalkınmasında bir dinamo görevi görebileceği görüşü ön plana çıktı” diye konuştu.
“Köklü Bir Dönüşüm İmkanı Sundu”
Çalıştay raporunda, disiplinlerarası programların uluslararasılaşmasının artırılması gerektiği, ERASMUS ve COST gibi programlarla öğrenci ve akademisyen hareketliliğinin özellikle teşvik edilmesi gerektiği vurgulandı. Prof. Dr. Tonbul, “Çalıştayın sonuçları, Türkiye’deki disiplinlerarası lisansüstü eğitim sisteminde köklü bir dönüşüm için kapsamlı bir yol haritası sunmaktadır. Katılımcılar, Yükseköğretim Kurulu ve Üniversitelerarası Kurul düzeyinde disiplinlerarası programlara özel politikaların geliştirilmesi gerektiğini ve bu programların yürütülmesini kolaylaştıracak enstitü, merkez yapıların yeniden tasarlanması gerektiğini ifade etmişlerdir” dedi.
